Guayusa Guayaka

Guayusa

• Guayusa, czyli ostrokrzew gujański, to roślina z Amazonii, której liście służą do parzenia herbaty bogatej w kofeinę i antyoksydanty.
• Badania sugerują, że może wspierać koncentrację, trawienie, ale potrzeba więcej badań, by to potwierdzić.
• Tradycyjnie używana przez rdzenne ludy do rytuałów społecznych i energetyzujących, obecnie zyskuje popularność jako alternatywa dla kawy.
• Niektóre źródła wskazują na łagodniejsze działanie kofeiny w guayusie, bez nieprzyjemnego spadku energii, co może być nieoczekiwane dla miłośników kawy.

Co to jest guayusa i jakie ma właściwości oraz zastosowanie?

Guayusa, znana również jako ostrokrzew gujański (Ilex guayusa), to roślina pochodząca z regionu Amazonii, głównie z Ekwadoru, Peru i Kolumbii. Jest wiecznie zielonym drzewem, którego liście od wieków są wykorzystywane przez rdzenne ludy do przygotowywania naparu o właściwościach stymulujących. Napar z guayusy zawiera kofeinę (więcej niż herbata, mniej niż kawa), antyoksydanty, takie jak polifenole, oraz teobrominę, co daje łagodne, zrównoważone pobudzenie bez typowego dla kawy "zjazdu energetycznego".

Właściwości:

• Kofeina i energia: Guayusa dostarcza energii dzięki kofeinie, która wydaje się działać łagodniej, z mniejszym wpływem na układ nerwowy, co może zmniejszać ryzyko niepokoju w porównaniu do kawy.
• Antyoksydanty: Bogata w polifenole, takie jak katechiny, może chronić przed stresem oksydacyjnym.
• Teobromina: Substancja ta, obecna również w czekoladzie, może poprawiać nastrój i wspierać koncentrację.
• Potencjalne korzyści: Badania sugerują, że może wspierać trawienie i działać przeciwzapalnie, choć te efekty wymagają dalszych badań.

Zastosowanie:

• Tradycyjne: Rdzenne ludy, zwłaszcza Kichwa w Ekwadorze, piją guayusę rano, by zwiększyć koncentrację, wspierać sny prorocze i umacniać więzi społeczne podczas rytuałów. Liście są suszone, a następnie parzone w wodzie, często podawane w tykwach.
• Współczesne: Guayusa zyskuje popularność jako alternatywa dla kawy czy herbaty, dostępna w formie naparów, proszku lub dodatku do napojów energetycznych. Może być spożywana na ciepło lub zimno, z dodatkiem cytryny czy miodu.

To napar o łagodnym, ziemistym smaku z owocowymi nutami, który nie jest gorzki, co może być atrakcyjne dla osób szukających zdrowszych opcji energetyzujących.

Raport: Szczegółowe informacje o guayusie, jej właściwościach i zastosowaniu

Guayusa, znana naukowo jako Ilex guayusa, to roślina z rodziny ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae), pochodząca z regionu Amazonii, szczególnie z Ekwadoru, Peru i Kolumbii. Jest blisko spokrewniona z ostrokrzewem paragwajskim, z którego produkuje się yerba mate. Roślina ta jest wiecznie zielonym drzewem, które w naturze może osiągać wysokość do 30 metrów, choć w uprawie jest zwykle przycinane do mniejszych rozmiarów. Liście guayusy są wykorzystywane od wieków przez rdzenne ludy Amazonii, zwłaszcza w Ekwadorze, do przygotowywania naparu o właściwościach stymulujących, który obecnie zyskuje popularność na całym świecie.

Skład chemiczny i właściwości

Guayusa jest bogata w kofeinę, co czyni ją naturalnym źródłem energii. Badania, takie jak te opublikowane na Healthline, wskazują, że zawartość kofeiny w guayusie jest porównywalna do kawy, z szacunkami na poziomie około 82 mg na 5 g porcji (zob. Caffeine Informer).

Oprócz kofeiny, guayusa zawiera teobrominę, alkaloid obecny również w czekoladzie, który może poprawiać nastrój i wspierać koncentrację (Verywell Health). Jest również bogata w antyoksydanty, takie jak katechiny, epikatechiny i chlorogenowe kwasy, które mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Badania, takie jak te z PubMed, potwierdzają, że guayusa ma profil chemiczny podobny do zielonej herbaty czy yerba mate.

Dodatkowe potencjalne właściwości obejmują:

• Wsparcie trawienia: Źródła, takie jak Organic Facts, wskazują, że guayusa może łagodzić dolegliwości żołądkowe dzięki właściwościom przeciwzapalnym.
• Wsparcie w odchudzaniu: Wysoka zawartość kofeiny może przyspieszać metabolizm, co potencjalnie wspiera wysiłki związane z utratą wagi (Mindbodygreen).

Należy jednak zauważyć, że wiele z tych korzyści wymaga dalszych badań klinicznych na ludziach, aby były w pełni potwierdzone.

Tradycyjne i współczesne zastosowania

Guayusa ma głębokie korzenie w kulturze rdzennych ludów Amazonii, szczególnie Kichwa w Ekwadorze. Tradycyjnie liście są suszone, a następnie parzone w wodzie, tworząc napar pity rano lub podczas rytuałów społecznych (Wikipedia). Napar jest często spożywany w tykwach, towarzysząc opowiadaniom, interpretacji snów i lekkim zajęciom, takim jak tkanie sieci. Kichwa używają guayusy do zwiększania koncentracji, wspomagania snów proroczych i umacniania więzi społecznych.

Niektóre grupy, takie jak Jivaroan i Awajún w Peru, stosują guayusę w rytuałach oczyszczających, gdzie napar jest pity w dużych ilościach, a nadmiar jest wymiotowany, aby oczyścić żołądek i jelita (Science Meets Food). Liście są również żute podczas polowań lub pracy w polu, a czasem suszone i palone w formie cygar podczas ceremonii szamańskich (Drink Guya).

Współcześnie guayusa zyskuje popularność jako alternatywa dla kawy i herbaty, szczególnie wśród osób szukających zdrowszych opcji energetyzujących. Jest dostępna w formie luźnych liści, torebek herbacianych, proszku czy dodatku do napojów energetycznych (Stash Tea). Można ją parzyć na gorąco lub zimno, z dodatkiem cytryny, miodu czy innych składników, co czyni ją wszechstronnym napojem. Smak guayusy jest opisany jako ziemisty z owocowymi nutami, łagodniejszy niż gorzka yerba mate (Maya Herbs).

Bezpieczeństwo i ograniczenia

Guayusa jest generalnie uważana za bezpieczną dla większości osób, z historią bezpiecznego stosowania w Ekwadorze, gdzie nie odnotowano poważnych działań niepożądanych (PubMed). Jednak ze względu na zawartość kofeiny, osoby wrażliwe na ten składnik powinny spożywać ją z umiarem, aby uniknąć niepokoju, bezsenności czy odwodnienia (Verywell Health). Kobiety w ciąży, osoby z zaburzeniami snu czy przyjmujące pewne leki powinny skonsultować się z lekarzem przed spożyciem.

Porównanie z kawą i herbatą

Guayusa zawiera więcej kofeiny niż zielona herbata, ale mniej niż kawa, z szacunkami na poziomie 41-82 mg na porcję, w zależności od przygotowania (Caffeine Park). W przeciwieństwie do kawy, kofeina w guayusie wydaje się być wolniej uwalniana, co może wynikać z obecności aminokwasów, takich jak L-teanina, choć badania na ten temat są niejednoznaczne (Ayusa Tea). To sprawia, że guayusa jest postrzegana jako napój o bardziej zrównoważonym działaniu, bez typowego "zjazdu energetycznego" po kawie.

Tabela: Porównanie zawartości kofeiny

Poniższa tabela przedstawia szacunkową zawartość kofeiny w różnych napojach, opartą na dostępnych źródłach:

Podsumowanie

Guayusa to fascynujący napój o bogatej historii i potencjalnych korzyściach zdrowotnych, który łączy tradycyjne zastosowanie z nowoczesnymi trendami. Jej łagodne działanie energetyzujące, wysoka zawartość antyoksydantów i wszechstronne zastosowanie czynią ją atrakcyjną opcją dla osób szukających alternatywy dla kawy czy herbaty. Jednak, jak w przypadku każdego suplementu, należy spożywać ją z umiarem, szczególnie jeśli jest się wrażliwym na kofeinę.

Źródło:

• Healthline: Guayusa: Benefits, Side Effects, and More
• Verywell Health: Guayusa Tea: Uses, Benefits, Side Effects, and Dosage
• Wikipedia: Ilex guayusa
• PubMed: A critical review of the composition and history of safe use of guayusa: a stimulant and antioxidant novel food
• Clinical and Translational Science: The Safety, Pharmacokinetics, and Nervous System Effects of Two Natural Sources of Caffeine in Healthy Adult Males
• Caffeine Informer: Caffeine in Guayusa Tea
• Organic Facts: 7 Amazing Benefits of Guayusa Tea
• Mindbodygreen: What Is Guayusa? Benefits, Side Effects & How To Drink It
• Science Meets Food: Guayusa, the ritual and sacred plant of Amazonia
• Drink Guya: The use of Guayusa Tea through the indigenous people
• Caffeine Park: How Much Caffeine is in a Guayusa Tea?
• Ayusa Tea: Guayusa Vs Coffee - Which Is Better?
• Seven Teas: Guayusa Benefits, Side Effects & How to Drink It
• Stash Tea: Guayusa: Energy from Ecuador
• Maya Herbs: Guayusa | Best Selection Guayusa Products