Morszczyn Pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus L.)
Morszczyn Pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus L.)
Jest glonem morskim z rodziny Morszczynowatych (Fucaceae), występującym na podmorskich skałach na głębokości do 15 m w Morzu Bałtyckim, w Morzu Północnym i w chłodniejszych strefach Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego. Często jest wyrzucany na brzeg, szczególnie po burzach, skąd można go zbierać (oczywiście w czystych miejscach).
Morszczyn tworzy plechę barwy oliwkowo-brunatnej, dochodząca czasem do 1 m długości, rozgałęzioną dichotomicznie lub nieregularnie. Przez środek płaskiej, wstęgowatej, skórzastej plechy, przebiega zgrubienie, tak zwane żeberko, rozgałęziające się podobnie jak plecha. W górnej (rzadko w dolnej) części plechy po obu stronach żeberka, znajdują się położone, zwykle parami, jajowate pęcherzyki pławne wypełnione powietrzem.
W Morzu Bałtyckim rośnie również morszczyn piłkowany - Fucus serratus o podobnych właściwościach leczniczych. Surowcem jest plecha morszczynu, którą należy wysuszyć w temp. 20-40o C.
Do składników czynnych morszczynu zaliczamy: związki jodu 0,04-3,5%, kwas alginowy – do 19%, fukoidyna – do 7%, laminaryna ok. 2%, mannitol – do 10%. Morszczyn zawiera także brom i arsen, sporo wapnia. Wapń występuje w postaci soli wapniowej kwasu alginowego, węglanu, fosforanu i chlorku. **
Działanie. Plecha morszczynu jest źródłem dobrze przyswajalnych organicznych związków jodu niezbędnych do wytwarzania przez tarczycę hormonów tyroksyny i trójjodotyroniny. *
Morszczyn pobudza czynności tarczycy, zwiększa przemianę materii, rozszerza naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi, reguluje wypróżnienia, działa antyseptycznie, moczopędnie, żółciopędnie; likwiduje obrzęki; wykazuje wpływ regenerujący, wzmacniający i przeciwmiażdżycowy.**
Wskazania: wole endemiczne (niedobór jodu), otyłość, obrzęki, nadciśnienie, zaparcia, miażdżyca, skąpomocz, wypadanie włosów, choroba wrzodowa, stany zapalne układu oddechowego, kuracje wzmacniające i odnawiające.**
Morszczyn jest szczególnie przydatny do leczenia otyłości, ponieważ nie tylko przyśpiesza metabolizm (utlenianie tłuszczów i cukrowców), ale również usuwa wodę z organizmu, pozostałą po tkance tłuszczowej, w której z kolei zalega zbędny chlorek sodu, odpowiedzialny za obrzęki i nadciśnienie. Bardzo dobre wyniki daje też połączenie morszczynu z ziołami działającymi silnie moczopędne, a zarazem silnie saluretycznie (saluretyk - lek powodujący głównie wydalenie jonów sodu wraz z moczem i ewentualnie z potem).***
Sposób użycia:
Napar morszczynowy: 2 łyżki plechy zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić.
Pić 4 razy dz. po 100 ml. ***
Wywar: 2 łyżki plechy zalać 2 szkl. wody; gotować 5-10 minut; przecedzić. Pić jak napar.
Nalewka morszczynowa (morszczynówka): 1 szkl. plechy zalać 400 ml wódki lub spirytusu;
wytrawiać 14 dni: przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml (w ostrych chorobach)
lub po 5 ml (w schorzeniach łagodniejszych).***
Olej morszczynowy: 1 szkl. plechy mielonej zalać 200 ml ciepłego (temp. 50o C) lub gorącego (temp. 70-80o C) oleju; wytrawiać 14 dni; przefiltrować.
Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce (w zaparciach 2 razy dz. po 1-2 łyżki) po jedzeniu, popić naparem miętowym lub melisowym; albo stosować zewnętrznie do leczenia licznych schorzeń (rany, zmiany troficzne, oparzenia, odparzenia, rozpadliny, owrzodzenia skórne, odleżyny i in.), do maseczek olejowych odmładzających, do leczenia suchych, spierzchniętych warg (okład olejowy), do wcierań w nabrzmiałą tarczycę (wole utrudniające oddychanie) z jednoczesnym jednak piciem naparu lub nalewki, do kąpieli olejowych na włosy zniszczone zabiegami fryzjerskimi, suche, wypadające oraz w przypadku łupieżu suchego, do lewatyw doodbytniczych przy stanach zapalnych odbytu, esicy, okrężnicy oraz bańki odbytowej, oraz zaparciach.***
Proszek morszczynowy: suchą plechę zmielić na pył; zażywać 2-3 razy dz. po 1 płaskiej łyżeczce, dobrze popić. Można też zmieszać z miodem (1 łyżeczka proszku na 1 łyżkę miodu), który zażywa się 2-3 razy dz. po łyżce; dla lepszego połączenia się składników dodać na każdą łyżkę miodu 10 kropli spirytusu lub gliceryny. ***
Mieszanka do stosowania przy otyłości, nadciśnieniu i obrzękach:
Plecha morszczynu – 1 część
Owoc jałowca – 1 cz.
Liść brzozy – 1 cz.
Ziele skrzypu – 1 cz.
Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 200 ml. ***
Mieszanka na obrzęki, skąpomocz, otyłość, nadciśnienie, niewydolność krążenia, kamica moczowa, osłabienie, choroby zakaźne, miażdżyca, zaparcia, zawroty głowy, pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, choroby wątroby i trzustki:
Plecha morszczynu - 1 łyżka
Owoc jałowca - 1 łyżka
Liść brzozy - 1 łyżka
Ziele skrzypu - 1 łyżka
Ziele jemioły - 1 łyżka
Kłącze kokoryczki lub liść konwalii - 1 łyżka
Wymieszać zioła. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić.
Pić jak napar morszczynowy.***
* Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniecki, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987.
** Henryk Różański, https://rozanski.li/140/morszczyn-fucus-jako-lek-naturalny/
*** Henryk Różański, http://www.gramzdrowia.pl/dr-henryk-rozanski/fitoterapia-ziololecznictwo-ziola-drzewa-krzewy/morszczyn-pecherzykowaty-fucus-vesiculosus-fucaceae.html
