Pigwa pospolita (Cydonia oblonga Miller)
Pigwa pospolita (Cydonia oblonga Miller)
Jest krzewem lub drzewkiem, ok. 5 m wysokości, pochodzi z Azji Mniejszej. Kwitnie w maju. Owoce zbiera się od września do października.
Jest uprawiana w Polsce i wielu innych krajach Europy oraz Azji. Owoce pigwy są zasobne w kwasy organiczne (jabłkowy, winowy, bursztynowy, cytrynowy, chinowy, chlorogenowy, kawowy, fumarowy i in.), pektyny, witaminy (C, B1, B2), garbniki, flawonoidy (kwercetyna), antocyjany, karotenoidy, sole mineralne (żelazo łatwo przyswajalne, potas, miedź, kobalt, mangan).
Surowcem leczniczym są owoce i nasiona – Fructus, Semen Cydoniae.
Podczas obróbki owoców należy nasiona wydzielić i poddać suszeniu. Oczyszczone ćwiartki lub plastry owoców można smażyć w syropie (cukier + miód), z dodatkiem kwasu cytrynowego dla stabilizacji przetworu. Gdy są miękkie wkładać do słoików, dodać nieco rumu, zakręcać i pasteryzować.
Nasiona służą do sporządzania wyciągów wodnych. Gdy nasiona rozdrobnimy wówczas nastąpi uwolnienie amigdaliny, co nie zawsze jest wskazane i potrzebne. Najczęściej chodzi o napar lub macerat z nasion bogaty w śluzy, bez uszkadzania ich łupiny. 1 łyżkę nasion zalać 1 szklanką zimnej lub gorącej wody, odstawić na 3-6 godzin, przecedzić. Pić po 1/2 szklanki co 2-3 godziny przy zapaleniu gardła, kaszlu, chrypce, zapaleniu krtani, nieżycie żołądka i jelit, uszkodzeniach śluzówki żołądka i jelit lekami, w bolesnych i drażniących biegunkach, ponadto przy zaparciach i chorobie wrzodowej. Macerat i napar z nasion pigwy pomaga przy zgadze i refluksie. Macerat i napar są ogromnie cenne do okładów na skórę trądzikową, suchą, podrażnioną, z wypryskami, zwiotczałą i zmęczoną. Od dawna okłady z wodnych wyciągów z nasion pigwy są zalecane w zapaleniu spojówek, zmęczeniu i podrażnieniu oczu, uczuciu “piasku w oczach”, opuchnięciu po długim patrzeniu w ekrany telewizora i komputera. Lewatywy pomoce w leczeniu świądu odbytu. Irygacje i płukanki w naparze przy zapaleniu warg sromowych i pochwy. Macerat i napar wyraźnie podnoszą wilgotność i elastyczność skóry, dostarczają komórkom skórnym odżywcze cukrowce. Likwidują stany zapalne. *
Owoce po wykrojeniu gniazd nasiennych i pokrojeniu w plastry lub ćwiartki można podsmażyć do miękkości w miodzie lub w syropie z miodu i cukru, wkładać do słoiczków. Dla podkreślenia smaku dodać kwasek cytrynowy, goździk korzenny, troszkę cynamonu i ewentualnie kardamon, anyż. Po przeniesieniu do słoiczków dodać rum.
Surowe owoce dobre także do herbaty, zamiast cytryny. Owoce pigwowca w syropie z rumem cenne dla rozgrzania i wzmocnienia, wskazane przy przeziębieniu i suchym kaszlu.
Pigwa prócz cukrów i kwasów organicznych zawiera także garbniki, pektyny i olejek lotny. Ze wszystkich witamin najwięcej zawiera witaminy C (15 mg w 100 g), która wzmacnia układ odpornościowy. W okresie jesienno-zimowych zachorowań organizm wspomagają także zawarte w pigwie witaminy z grupy B. Ponadto owoce pigwy zawierają wiele związków mineralnych, takich jak: wapń, potas, żelazo, miedź, magnez i fosfor, które są niezbędne do wzmocnienia naturalnej obrony organizmu. Dlatego współczesna fitoterapia poleca spożywanie owoców pigwy w postaci soku z dodatkiem miodu przy suchym kaszlu, przeziębieniu, grypie i jesiennym przesileniu.
Zarówno owoce, jak i nasiona pobudzają trawienie oraz wpierają przemianę materii, dlatego często polecane są jako suplement diety odchudzającej. Wzmacniają również wątrobę. **
Św. Hildegarda z Bingen (1098-1179) zalecała jeść owoce pigwy po ugotowaniu lub usmażeniu chorym połamanym artretyzmem: ‘Pigwa utrzyma w ryzach jego artretyzm, nie oszołomi jego zmysłów, nie połamie członków i nie uczyni go nieporadnym. Owoc ten jest ciepły i suchy, dlatego stawi opór artretyzmowi, który jest zimny i wilgotny.’ Polecała jeść często owoc pigwy (gotowany lub smażony) również cierpiącym na ślinotok, gdyż ‘wysuszy go on wewnętrznie, wskutek czego zmniejszy się w nim ilość śliny.’ Na wrzody i wszelkie zgnilizny na ciele zalecała przykładać ugotowany z innymi ziołami owoc pigwy.***
* Henryk Różański, https://rozanski.li/923/pigwa-cydonia-i-pigwowiec-chaenomeles-w-fitoterapii/
** https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/co-jesz/pigwa-nie-tylko-na-przeziebienie-wlasciwosci-lecznicze-pigwy-aa-LU2F-Zr2D-MiUr.html
*** Hildegarda z Bingen, Phisica - Uzdrawiające dzieło stworzenia - Naturalna siła oddziaływania rzeczy, © Polskie Centrum św. Hildegardy, Legnica 2014.
